Đánh giá mức độ phát thải ch4 từ đất phù sa sông hồng và đất xám bạc màu trồng lúa ở miền Bắc Việt Nam

Cập nhật vào ngày: 13 / 03 / 2017

CH4 là một trong các khí nhà kính (KNK) đóng góp nhiều nhất vào việc làm mất cân bằng bức xạ, gây ra hiện tượng biến đổi khí hậu toàn cầu. Trong khí quyển lượng CH4 đã tăng từ 0,700 ppmV năm 1750 lên 1,774 ppmV năm 2005. Canh tác lúa nước là nguồn phát thải đóng góp phần lớn vào sự tăng lên của CH4 khí quyển suốt thế kỷ qua (IPCC, 2007). Trong đất trồng lúa, CH4 là một sản phẩm cuối cùng của quá trình phân hủy các vật chất hữu cơ bởi vi sinh vật trong điều kiện yếm khí. Một phần CH4 sau khi được tạo ra bị oxi hóa bởi các vi khuẩn methanotroths trong lớp đất mặt xung quanh rễ cây, phần còn lại phát thải vào khí quyển chủ yếu bằng con đường khuếch tán qua hệ thống mạch thông khí (Conrad et al., 2006). Do vậy phát thải CH4 từ đất lúa bị chi phối bởi tính chất hóa, lý, sinh học đất, các kỹ thuật canh tác như làm đất, bón phân, tưới nước, gieo trồng hay nền khí hậu mùa trồng (Inubushi et al., 1989).

Việt Nam có diện tích gieo trồng lúa hàng năm khoảng 7,4 triệu ha (2009). Sự phân bố rộng các vùng trồng lúa đã tạo ra các hệ thống lúa đa dạng về kiểu luân canh, chế độ nước, kỹ thuật gieo trồng trên các loại đất khác nhau như đất phù sa, đất đỏ hay đất xám. Các hệ thống lúa khác nhau chắc hẳn liên quan đến mức độ, quy luật phát thải hay hệ số phát thải CH4 khác nhau. Tuy nhiên cho đến nay vấn đề này chưa được triển khai nghiên cứu nhiều trong các điều kiện sản xuất lúa thực tế ở Việt Nam.

Năm 2008 Viện Môi trường nông nghiệp bắt đầu tiến hành nghiên cứu các biện pháp sử dụng phân bón góp phần giảm thiểu phát thải CH4 từ ruộng lúa ở một số loại đất trồng lúa ở miền Bắc Việt Nam trong một chương trình hợp tác với Đại học Chiba Nhật Bản. Bài viết này trình bày một phần kết quả theo dõi, đánh giá CH4 phát thải từ đất phù sa (fluvisols) và đất xám bạc màu (acrisols) trong nghiên cứu nói trên thực hiện từ vụ xuân 2009 đến vụ xuân 2010 với mục đích cung cấp thêm các bằng chứng khoa học và cơ sở dữ liệu cho việc xây dựng phần mềm kiểm kê phát thải KNK từ canh tác lúa và cho các nghiên cứu giảm thiểu phát thải KNK trong nông nghiệp ở Việt Nam.

Tải về